Hakken

Blog 265 – 3 november 2020

Wees blij als je werkt in een communicatieteam

Gemeenten en Veiligheidsregio’s doen sinds de start van de coronacrisis een veel groter beroep op hun team Communicatie. Bestuur en organisatie laten zich beter adviseren én hebben meer waardering voor inzet en resultaat van Communicatie dan voor de crisis.

Dat blijkt uit onderzoek naar de impact van de coronacrisis op teams Communicatie bij gemeenten en Veiligheidsregio’s. Aan het onderzoek deden 86 gemeenten (24,2 % van alle gemeenten) en 13 Veiligheidsregio’s (52% van alle Veiligheidsregio’s) mee. Het onderzoek werd in de eerste helft van oktober uitgevoerd door Logeion (de Nederlandse beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals), de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) en Renata Verloop (zelfstandig adviseur in overheidscommunicatie).*

De hoofdonderzoekster geeft woensdag (morgen) een online toelichting op het onderzoek. ‘Eind mei deden we onderzoek naar de impact van de coronacrisis op communicatieteams bij gemeenten en Veiligheidsregio’s. Deze impact bleek groot te zijn en er was behoefte aan herhaling van het onderzoek. Dat hebben we nu gedaan – middenin de gevreesde opleving van de crisis’, schreef Verloop.

‘In deze rapportage lees je hoe de teams het nu hebben en hoe het staat met de capaciteit. Hoe pakken de teams de communicatie over corona aan? Verandert de relatie met de organisatie? Wat zijn de belangrijkste knelpunten en welke kansen liggen er juist nu? Wat zijn de verwachtingen voor 2021?’

In het artikel op de site van Verloop, staan nog meer conclusies. Niet alleen over het hier en nu, maar ook over het daar en straks: De vraag is hoe lang de teams (communicatieteams dus) dat nog gaan volhouden. Bijna de helft van de teams bij gemeenten geeft aan inmiddels overbelast te zijn en bij Veiligheidsregio’s is dat een derde. Ondanks de inzet van extra capaciteit en het aanpassen van de prioriteiten, komen andere werkzaamheden in de knel. De meerderheid van de teams verwacht dat de drukte in 2021 aanhoudt, terwijl slechts een deel extra capaciteit krijgt vanwege corona en een derde juist bezuinigingen verwacht.

Allereerst even terug naar mei. De resultaten van dat onderzoek die toen werden gepresenteerd, wijken vandaag de dag niet veel af van het geschetste beeld: veel waardering voor de inzet, communicatie staat op de kaart en er zijn volop zorgen voor morgen en met name overmorgen.

Zelf heb ik gewerkt in meerdere communicatieteams. Bij de politie, bij GGD IJsselland én bij GGD GHOR Nederland. Allemaal een heel andere dynamiek. Werk je in een politiecommunicatieteam dan heb je een baas. Met meer strepen en meer gezag. Ga je vandaag linksaf, om de dag erna rechtdoor te gaan en weer later met zijn allen rechtsaf, dan doe je dat. In principe. Het liefst in looppas, al dan niet met gezwinde spoed, maar in ieder geval niet met de hakken in het zand.

Alleen in de praktijk bleek dat verrekte lastig. De ene dag moest je als voorlichter juist meer op de voorgrond treden, omdat je met je vakkennis beter journalisten te woord kon staan en snapte wat de media nu wilden. Aan de andere kant was het gezicht van de plaatselijke pet vaak prettiger voor de lokale bevolking. Herkenbaarheid, vertrouwen en een echte man uit de praktijk. Het beleid zwabberde alle kanten op.
Met als dieptepunt dat wij als afdeling een politiebericht naar buiten hadden gebracht (met toestemming), wat een politiechef op de regionale omroep openlijk ging bekritiseren en de schuld letterlijk bij ons legde, waar hij toestemming voor had gekregen van mijn chef.

Ik heb niettemin een geweldige tijd bij de politie gehad. Van alles meegemaakt, lief, leed en wat al niet meer (Nederlands politievoetbalkampioen als aanvoerder), dus het is niet zo gek dat ik het allemaal nog volg en dat het mij aan het hart gaat als er standaard wordt geklaagd.
Agenten zitten verstrikt in het systeem waar ze niets aan kunnen doen, het wordt ook steeds drukker en ik geef het je te doen. Van een melding tot overlast, oftewel voor de zoveelste keer die oude vrouw die de hele dag niets heeft te doen en maar constant 112 belt tot aan een dodelijk verkeersongeval met kleine kinderen. Of jij de naaste familie wil informeren. Een beetje begrip, verstand en inlevingsvermogen voordat je klaagt, is soms niet zo gek, zeg maar.

Bij GGD IJsselland was alles anders. Een organisatie die op communicatiepoten gezet moest worden. De naam was nieuw, maar meer was er niet. Er waren geen communicatiebeleid, geen communicatiemiddelen, kortom er was werk te doen. Dat begon met de interne communicatie (‘binnen beginnen is buiten winnen'), zoals het in kaart brengen hoe de communicatielijntjes liepen, een intranet en heel veel interne gesprekken tot aan een internet, persbeleid en het ophalen van informatie bij andere partijen hoe zij over de GGD dachten (identiteit versus imago). Een super leerzame, waarin ik echt het idee had, dat we met communicatie (anderhalf man en een paardenkop) echt van belang waren.

Toen ik naar GGD Nederland ging – later omgedoopt tot GGD GHOR Nederland – was er wederom sprake van een heel andere dynamiek. GGD Nederland is een vereniging, heeft leden en die hebben het eigenlijk voor het zeggen. Dat betekent in je communicatie nogal wat. Eigenlijk is je taak het landelijk beleid vertalen voor de 25 regio’s in het land. Je zit dus regelmatig aan tafel met het RIVM, ministeries en andere belangrijke partijen en heel soms schuift er zelfs een minister of staatssecretaris aan.

Uiteindelijk bleef ik tot 2018 bij GGD GHOR Nederland. Ik had er een prima tijd, deed heel veel en maakte ook nu weer van alles mee op het gebied van communicatie. Vooral de begeleiding van de directeur bij landelijke media-optredens, koester ik.

Wat heeft dit allemaal met het onderzoek van Verloop te maken? Natuurlijk is het af en toe pezen, keihard werken en afhankelijk zijn van. En je kunt niet alles, je moet prioriteren, maar roep nou niet te snel dat het nu en straks allemaal te veel wordt.
Werken in een communicatieteam heeft zoveel pluspunten. Je mag overal je neus insteken, wat van vinden, je mag van alles zeggen, vragen en schrijven en je maakt heel veel mee. En hoe komt dat? Omdat alles communicatie is. Hoe mooi is dat?

* Bron: ©2020 Logeion, VNG en Renata Verloop Advies & Management.