Meermaals-117

25-10-2023

Weg met clichés, ruim baan voor 1 tip

Ik lees best veel, nog veel te weinig want de niet gelezen boeken staren mij regelmatig aan vanuit de boekenkast, maar toch. Ik schaar mijzelf onder de noemer bovenmatig lezer. Daarnaast doe ik verwoede pogingen om mijn kroost van 15 en 16 jaar ook aan het lezen te krijgen én te houden. Bij voorkeur wat meer dan de Donald Duck en online sportnieuws en ik boek (!) vorderingen.

De oudste griste onlangs het boek I have a dream van Margreet Fogteloo over belangrijke en bijzondere redevoeringen uit de wereldgeschiedenis van de plank. Toch 608 pagina’s schoon aan de haak. Een voortvarend begin, ambitieus ook. Ik kan niet anders zeggen.
De jongste probeer ik ook zover te krijgen. Heel af en toe druk ik hem een sportboek onder de neus, leg het prominent op zijn kamer, maar de ezelsoren op een van de beginpagina’s zijn al maandenlang niet teruggevouwen.

Hardnekkig onkruid

Mijn laatst gelezen artikel, nam ik vlak voor het tikken van deze MEERMAALS tot mij: 7 manieren om clichés uit je tekst te wieden op frankwatching.nl. Tja clichés, dat is wel het laatste dat je wilt lezen toch? Maar en met de volgende constatering kan ik het alleen maar eens zijn met de auteur: “Clichés zijn als hardnekkig onkruid, ze blijven maar groeien in teksten van ondernemers en organisaties.” En dat klopt als een bus. Ik zie het vooral vaak in vacatureteksten. Teamplayer, flexibel, je vindt het leuk om en mijn persoonlijke jeukwoord in dit soort teksten: uitdaging.

Naast vacatureteksten schrijf ik links en rechts ook weleens een sportartikeltje. In opdracht van de Swollenaer (wekelijks), Meppeler/Steenwijker Courant (meer dan wekelijks) en Stentor (heel af en toe). Aan het begin van het seizoen kregen we een mail over onder meer clichés.

Ene oor

“De sportwereld is vergeven van de clichés. Probeer ze zoveel mogelijk te vermijden, zowel in de termen die je gebruikt, in je taalgebruik als in je quotes. Je hoeft niet álles wat iemand zegt mee te nemen. Clichématige teksten mag je gerust het ene oor in en het andere oor uit laten gaan.”

Het deed mij deugd dat de opsomming begon met mijn persoonlijke gruwel: in extremis. Maar om de bakens nog meer te verzetten, om zo niet achter de feiten aan te lopen, kan er nog een tandje bij. Ooit volgde ik de cursus voetbaljournalistiek bij Hogeschool Fontys. Daar trakteerde een van de cursusleiders ons op een bundel: de 555 voetbalclichés.

Gifslang

Hij schreef er dit bij: “Ervaren journalisten proberen clichés te vermijden als waren het gifslangen. Het betreft immers afgekloven taal. En toegegeven: de ene uitdrukking is wat meer 'over de top' dan de andere. Kortom: je voorkomt ze het best. Veel clichés in een tekst verraden dat er een onervaren schrijver de pen hanteert. Je maakt dus meteen al een enorme stap door met een flinke boog om de clichés heen te lopen.”

Ergo, clichés zijn altijd en overal. Weg met het kulverhaal dat ze waar zijn en je niet onder het gebruik uit kan. Je hoeft maar 1 tip te onthouden: gebruik ze nooit (meer).