Politievoertuig

Blog 155 - 15 oktober 2019

Handhaaf eens anders

Ik ben een echte krantenlezer en verplicht mij ertoe om er dagelijks even voor te gaan zitten. Twitter is voor mij de beste nieuwsbron, met good-old Teletekst als tweede en de krant maakt mijn dagelijkse nieuws- en weetbehoefte af. In de auto luister ik af en toe naar Radio 1, maar dan of naar het nieuws of naar iets echt interessants.

Maandagochtend viel ik in de discussie over het stijgende aantal verkeersslachtoffers de laatste jaren en het gebrek aan handhaving door de politie. Hoe minder de politie verkeersovertreders staande houdt en überhaupt zichtbaar is op de snelweg, hoe meer brokken er op de weg zijn. Nog steeds vallen er gemiddelde twee verkeersdoden per dag, oftewel 700 per jaar. Dit staatje bevestigt het trieste beeld.

Koos Spee kwam onder meer aan het woord. Vanaf 1995 tot 2011 werkte Spee als Landelijk Verkeersofficier van Justitie. Tot 2009 was hij hoofd van het door hem zelf opgerichte Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie. Het was de tijd dat ik ook bij de politie werkte (2002-2007) en Spee kwam wel eens langs om het VerkeersHandhavingsTeam Flevoland (VHT) te voorzien van een peptalk en om zo zelf ook even in de schijnwerpers te staan. Want ijdel was hij wel.

Was je als diender lid van het VHT, dan was je bij je collega-agenten niet heel populair. Dat was toch geen politiewerk? Een heterdaadje, knokken met blote vuisten en met veel machtsvertoon een conflict beslechten, daarvoor was je agent geworden. Dat waren de echten. Je was toch geen platte pet geworden om verkeersbonnen te schrijven of automobilisten aan te spreken en een folder over veilig rijden onder de neus te drukken?
Aan de andere kant, als VHT’er had je de nieuwste spullen op zak, je mocht gadgets als allereerste uitproberen en vaak houden en je reed in en op de snelste en nieuwste politievoertuigen. Daar had je als straatagent maar mooi het nakijken met je langzame auto, afgedragen motorkleding en ouderwetse notitieblokje.

Ik ben ook weleens mee geweest met een surveillance van het VerkeersHandhavingsTeam. Het was ook de periode van de start van het televisieprogramma Wegmisbruikers. De voorlichter van het VHT en mijn directe collega, werkte daar maar al te graag aan mee. Eigenlijk was het een beetje flauw, want het was in een onopvallende auto, dus de pakkans was vele malen groter dan gesnapt worden door agenten in een heuse politiewagen.
Wat mij toen wel opviel was dat er altijd werd beboet of meteen werd bekeurd. Ongeacht welke controle er was. Er volgde bijna altijd een sanctie. Direct het bonnenboekje in de aanslag of na een controle met een lasergun, de acceptgirokaart verdacht snel op de deurmat.

Ik snap de discussie over verkeershandhaving door de politie. We gedragen ons keuriger als we de politieauto op de snelweg zien. De telefoon moffelen we weg, de blik gaat meteen op de snelheidsmeter en we kijken overdreven vaak in de spiegel. We doen nog net niet twee handen aan het stuur in de ‘tien voor twee’ stand. Kortom, we zijn model verkeersdeelnemers. Dus het helpt wel. Maar wat volgens mij nog veel meer zou helpen, is het belonen van goed verkeersgedrag of niet meteen een belachelijke boete aan de kont. Want dat de verkeersboetes in Nederland ridicuul zijn qua hoogte, dat valt niet te ontkennen. En wat te denken van de reden.

Een voorbeeld: Als bestuurder bij het afslaan niet het verkeer voor laten gaan, dat zich naast dan wel links dicht achter hem bevindt – 240 euro. Zeg nou zelf, zie je het voor je, hoe vaak maak je je hier schuldig aan en wat vind je van het bedrag? Of deze: Niet rijden bij een groen verkeerslicht – 140 euro. En deze dan: Onnodig claxonneren/toeteren: € 95 euro indien verkeerd signaal en 260 - 380 euro in het geval het onnodig geluid veroorzaken betreft. Hoe bedenk je het, hoe bepaal je dat, maar ook hoe handhaaf die overtredingen?

Volgens mij heeft handhaving echt wel bewezen nut, maar waarom meteen die boete? Het gaat uiteindelijk toch om de verkeersveiligheid? Is die nou zo gediend met een fors bedrag erbij in de staatskas? En help het chagrijn van de bekeurde automobilist nou echt? En past diezelfde automobilist zijn of haar (!) rijgedrag aan na een prent? Volgens mij niet.

Handhaving is niet meteen schrijven en beboeten. Handhaving is ook een auto aan de kant zetten, op een normale manier een gesprek aangaan of een discussie starten en het uiteindelijk bij een waarschuwing laten. En wat te denken van een compliment maken? Beloon positief verkeersgedrag ook eens. Een heikele situatie goed ingeschat, je keurig aan de snelheid gehouden en toch een kleine overtreding? Spreek de verkeersgebruiker er alleen op aan. Wedden dat hij het eventuele euvel laat repareren of het niet meer doet?

Beboeten kan altijd nog, al dan niet aan de hand van de geschiedenis van de bestuurder, die binnen drie tellen op komt ploppen uit de smartphone van de agent. Diegene mag het dan best voelen, in dit geval in zijn portemonnee. Maar iemand die zijn leven lang nog bekeuringloos is, heeft meer baat bij een gele verkeerskaart dan meteen een ‘rode’ bekeuring.

Het aantal verkeersslachtoffers moet omlaag, maar dat kan ook op andere manieren, bijvoorbeeld – zo hoorde ik ook op de radio – door te kijken naar de rijlessen en -examens. En wat mij betreft zou het ook goed zijn als weggebruikers wat beter op de hoogte zijn van de huidige verkeersregels. Dat laatste is misschien nog wel het belangrijkste.
Geachte meneer Spee, ik nodig u bij deze uit, niet om langs te komen, maar om mijn blog daarover eens te lezen.