Rugzak

Blog 258 – 9 oktober 2020

De meest voorkomende ergernissen tussen journalist en geïnterviewde

'Automerk heeft blijkbaar nieuwe strategie voor communicatie met journalisten: niet meer met ze communiceren.' Dat las ik onlangs in de Adformatie. 'Tesla heft zijn PR-afdeling in alle stilte op, reageert al maanden niet op persvragen', zo luidt de nieuwskop.

De reden? Nou die geeft Tesla niet, want Tesla is onbereikbaar voor de media. Voor alles en iedereen. “Als u een verslaggever bent die geen reactie van Tesla krijgt, vat het dan niet persoonlijk op, want het komt doordat de autofabrikant zijn PR-team heeft ontbonden”, aldus de site electrek.co.

Gelukkig, het is niet persoonlijk. Alhoewel, mensen weigeren vaak met de media te communiceren als ze in hun ogen persoonlijk onrecht is aangedaan. Ga maar eens googlen op ‘praat niet met de pers.’ Je ziet meteen een rits aan boze mensen. Er is een journalist geweest die heeft iets de wijde wereld in geslingerd, wat tegen het zere been kwam, vervolgens tegen de borst stuitte, waarna het op de schouders als zware last belandde. Stop de pers, in dit geval. Ik praat niet meer met jou, tot aan het old skool, geen commentaar.

Dat gaat van Jose Mourinho, de huidige coach van Tottenham Hotspur tot aan Helmut Lotti die in 2009 besloot niet meer met de populaire pers te praten (lees: de roddelbladen) – al denk ik dat de zanger tegenwoordig weer heel graag in de media komt – en zo zijn er meer voorbeelden.

Wat te denken van de jongeren van De Hoeke in Damwoude. Die hebben na een bewogen week genoeg van de pers, zo lees ik op waldnet.nl. ‘Na de aankondiging van het samenscholingsverbod kwam de jeugd regelmatig onbedoeld negatief in beeld. Sommige media interviewden bijvoorbeeld alleen de buurt en de jongeren werd links gepasseerd.’ Een bericht uit 2004!
En meer recent, microbioloog Peter de Man en GGD Rijnmond. Iets anders weliswaar, want hem werd juist door de gezondheidsdienst gevraagd om niet met de pers te praten. Iets dat hij bij de talkshow Op1 uiteindelijk wel deed.

Zelf maak ik dat gelukkig amper mee, dat ik mijn werk niet kan doen, omdat de geïnterviewde niet met de pers wil praten. Want waar hebben we het ook over? Mijn journalistieke bijdragen zijn niet de opening van het journaal en ook geen breaking news. Ik schrijf voor de regio en dat betekent al snel ons kent ons, ik heb je vaker gezien en binnenkort treffen we elkaar vast wel weer.

Ik had het er weleens over met andere journalisten, waarmee ik samen op de faculteit journalistiek en communicatie op Windesheim heb gezeten. Het verschil in type journalist. De rugzakjournalist. Bepakt, bezakt en beproefd op weg naar een klus. Tot de tanden toe gewapend, de onderste steen moet boven komen en desnoods over lijken gaand. En nog meer van die clichés, om vervolgens het verhaal te maken en weer door te gaan. Onderweg naar morgen, wat die dag qua artikelen of reportages ook moge brengen.  

Ooit had ik op de school een klasgenoot, die luisterde naar de naam Foeke de Koe. Dat was niet zijn artiestennaam, maar zo heette hij echt. Nadat we waren uitgevlogen kwam ik hem jaren later tegen bij een persbijeenkomst in verband met het meisje van Nulde. Ergens in het najaar van 2001. Ik werkte toen nog voor diverse nieuwsbladen op de Noordwest-Veluwe en was daar aanwezig. Hij ook. Foeke was even in Nederland, terug uit Irak waar hij onder meer oud-minister van Buitenlandse Zaken Tariq Aziz (overleden in 2015) had geïnterviewd. Tja, verschil moet er zijn.

Ik raakte in gesprek met mijn oud-klasgenoot, die aangaf helemaal gek te worden van de mediabureaucratie in Nederland. Hij wilde nieuws maken in plaats van vergaderen en verantwoorden, erop uit en niet hier in het perskeurslijf geperst worden. Het is hem blijkbaar goed afgegaan, want jaren later won hij nog een journalistieke prijs, namelijk De Tegel. Dat betrof overigens een coproductie met Kees Schaap…Ook dat schijnt zijn echte naam te zijn.

Ik heb buitengewoon veel respect voor hem, laat dat duidelijk zijn, maar zo’n journalist ben ik dus niet. Als ik naar mezelf kijk, ben ik geen diehard journalist die constant wil scoren, desnoods over ruggen van anderen en gebruikmakend van mijn ellebogen.

Ik zet in op een goed netwerk, hechte relaties en weten wat je aan elkaar hebt. Het is zo’n klein wereldje en op de een of andere wijze kom je elkaar altijd weer tegen. Natuurlijk, ik ga ook voor nieuws, maar heb er meer aan dat ik dat op een goede en open manier haal en breng, dan dat ik subiet wil scoren. Hoe? Door te investeren in mijn netwerk, een relatiebestand op te bouwen en mij aan mijn afspraken te houden.

Dan weet je van elkaar wat je aan elkaar hebt. En op die manier kom je niet zo vaak in de spagaat van vragen om mee te werken aan versus medewerking te weigeren aan een interview. Wat daarbij ook een rol speelt is de wisselwerking tussen journalist en in dit geval de geïnterviewde. Informeer elkaar, houd elkaar op de hoogte en leg zaken uit. Er is zoveel onbekendheid over het medialandschap.

Ik noem twee dingen. In mijn ogen de meest voorkomende wederzijdse ergernissen.

1. Als bedrijven, verenigingen of wat voor organisatie dan ook een persbericht versturen, zorg ervoor dat er altijd een contactpersoon onderaan het bericht staat met naam en bereikbaarheidsgegevens. En dat diegene dan ook bereid is om mee te werken en dus beschikbaar is voor een toelichting. Dat gaat vaak fout. Het is niet bekend, niet afgestemd of nog erger. Hij of zij zit er helemaal niet op te wachten.
    
2. Maak werkafspraken met journalisten of je het artikel mag nalezen of niet. Ga er niet meteen met een gestrekt been in of op je strepen staan. Gooi niet het hele verhaal op de kop, omdat jij dat toevallig mooier vindt staan of klinken. Geef duidelijk aan dat je allebei gebaat bent bij een goed artikel, dat het gaat om de feiten en ga niet op de stoel van de journalist zitten.

Terug naar het begin. Tussen Tesla en de (Amerikaanse) media komt het nooit meer goed. Voorkom dat. In dit boekje van Sander Simons (overleden in 2010) staat een mooie quote: ‘Niet, help een journalist! Maar help een journalist.’