Blog 280 – 25 december 2020
De duivelse dilemma’s van de persvoorlichter
Jeroen Elshoff van NOS Studio Sport vond het naar eigen zeggen spannend om Ajacied Quincy Promes na de wedstrijd tegen ADO Den Haag interviewen. “Omdat je het liefst over voetbal wil praten, maar ook zeker de week en de zaak van Promes moest aankaarten”, verklaarde hij.
Het verhaal is bekend. De 47-voudig international van Oranje werd zondagochtend 13 december gearresteerd vanwege mogelijke betrokkenheid bij een steekpartij in Abcoude in juli. Dinsdag werd hij vrijgelaten. Zondag speelde hij mee tegen Den Haag. Woensdag tegen Willem II. Nu heeft ook hij winterstop.
Wat ik bijzonder vond, was dat Promes voor de Fox Sports camera verscheen. En de discussie die daarop volgde, was natuurlijk nog interessanter. “Als er één moment was om als club eens een speler uit de wind te houden door hem geen interview te laten geven was dit dat moment. Ajax laat hem gewoon praten met de pers en dat is best goed”, aldus een twitteraar.
Daar valt wat voor te zeggen. Perschef Miel Brinkhuis had prima Promes in de luwte kunnen laten en aanvoerder Tadic of de ervaren Davy Klaassen of Danny Blind naar voren kunnen schuiven. Spelers die zich wel redden met prangende persvragen, het groepsgevoel benadrukken en geen gekke dingen zeggen. Dat deed Ajax niet. Een discussie parallel aan deze was of de directie zich niet had moeten laten horen of zichtbaar had moeten zijn. Ajax deed dat door trainer Ten Hag aan het woord te laten. Volgens mij was dat een goede oplossing.
Wat ik boeiend vind, is waarom Promes alsnog naar voren werd geschoven? Ajax nam daarmee een enorm risico, want als blijkt dat de aanvaller alsnog schuldig wordt bevonden, dan heeft Promes en public staan jokkebrokken en heeft Ajax een dader een podium gegeven. De club zette hem wel voor de camera en liet daarmee zien achter de onschuld van Promes te staan. Dat is nog wel wat, maar ongetwijfeld een doordachte keuze.
Er viel mij nog iets op aan het televisieoptreden van de Ajacied. Hij oogde enorm ontspannen, keek vrolijk en had een open blik. Sterker nog, hij leek haast opgelucht dat hem de mond werd gegund en maakte er dan ook echt een vraaggesprek van. Hij legde netjes uit wat hij wel en niet kon zeggen en regisseerde het gesprek naar een koetjes en kalfjes onderhoud over voetbal. Dat had ook te maken met de angsthanzenaanpak van Elshof, die eerder schuchter dan vastberaden zijn werk deed.
Hoe het gaat aflopen weet natuurlijk niemand, maar het is ontzettende interessante persvoorlichtersdiscussiekost. Want waar was Brinkhuis of een andere perschef op dat moment? Werd er meegekeken met het interview? Stond er iemand van de media-afdeling van Ajax achter de cameraman, oogcontact makend met Promes en als het niet goed zou gaan, zou er dan ingegrepen worden? En gaf Promes alleen een interview aan Fox Sports? Of ook aan andere media? Dat kan een weloverwogen communicatiestrategie zijn.
Je laat zo als club zien dat je open bent, niet wegloopt voor de belangen van de media, maar je beschermt de speler in zo’n geval ook door hem niet van camera naar bloknoot en andersom te slepen. En laten wel wezen, beeld doet veel. Dus een ontspannende en goed uit zijn woorden komende Promes, zegt letterlijk veel. Die lichaamstaal, non-verbale communicatie en mimiek, zie je niet terug in de kolommen van de krant.
Ik vind dit allemaal zo verrekte interessant. Vind ook dat dit verplichte lesstof moet zijn voor perschefs in spe en zou graag de Ajax-toelichting willen horen. Echt prachtige casuïstiek. Ik heb regelmatig contact met PEC Zwolle perschef Koen te Riele. Neem nu eind 2018 de uitspatting van aanvoerder Bram van Polen, ook al voor de lens van Fox Sports. Het filmpje dook de afgelopen week ineens weer op. Zijn pure emotie is authentiek aan alle kanten, maar ik kan mij heel goed voorstellen dat Te Riele er toch van baalde. In feite laat je het als club toe, dat hij daar een potje verbaal staat te schelden en te stampen.
Een ander mooi voorbeeld kwam ik onlangs tegen op LinkedIn. Erik Kofman is een connectie en oud-perschef van Heerenveen. Hij schreef dit:
“Vast herkenbaar voor veel woordvoerders/persvoorlichters. Wat doe je als het spannend wordt? We gaan terug naar 28 november 2015. Een wedstrijddag die begon als alle anderen, maar eindigde als toch wel de meest bijzondere uit mijn periode bij sc Heerenveen. Na de gewonnen wedstrijd zoals altijd een persconferentie, waarbij Foppe de Haan de wedstrijd analyseerde. Daarin gaf hij aan dat hij onder de indruk was van het vertoonde spel. Niks bijzonders nog op zich, maar ineens kwam daar de emotie... Prachtig en echt Foppe. Puur!”
“Maar toch overviel het me op dat moment. Wat doe je dan als persvoorlichter op zo’n moment? Iets zeggen, ingrijpen en ‘beschermen’, persconferentie beëindigen, Foppe extra water geven? Ik besloot om even niks te doen. De focus bleef daardoor bij de hoofdrolspeler, dan moet je naar mijn mening als persvoorlichter even niks doen. Maar op dat moment ging er veel door mijn hoofd. Achteraf gezien toch wel de juiste keuze denk ik, prachtige emotie. De persconferentie werd vervolgens door alle regionale en landelijke media uitgelicht. “Hartstikkene mooi”, zoals Foppe zelf zou zeggen. Een moment waar ik veel van geleerd heb en wat veel woordvoerders/persvoorlichters ook zullen herkennen of vast nog eens zullen meemaken. Kijk en oordeel zelf.”
Ik las het met veel genoegen en antwoordde dit: “Mooi verhaal, knap gedaan en eens. Ik heb ook een aantal persconferenties begeleid, in een ander vakgebied en niet met deze afloop... maar ik had hem wel extra water gegeven, om zo toch je 'beschermheer' rol te pakken (Foppe zocht een beetje zijn uitweg in het glas water) en het verder inderdaad te laten gaan.”
Ik was voorlichter bij Politie Flevoland, GGD IJsselland en GGD Nederland. Dat was totaal anders dan in de voetballerij, maar toch ook weer niet. Net als in de voetballerij, ben je bij de politie (tegenwoordig ook bij de GGD) elke dag in het nieuws, iedereen heeft er een mening over en op blokjesverjaardagen is het altijd een (on)dankbaar gespreksonderwerp.
Bij interviews, zeker bij lange of lastige, is je rol als voorlichter eentje van omdenken, in de huid kruipen en faciliteren. Maar ook beschermen, behoeden en daadkrachtig tonen. Ik herinner mij zelf nog een media-optreden van een collega van de GGD in de discussie over het rubbergranulaat. Het programma Zembla had hem op de korrel, want hij was een ware inhoudsdeskundige.
Alles was geregeld, georganiseerd en afgestemd. Uiteraard met de collega, met het management en ook de redactie. Een lang en zwaar interview, echt pittig, waarbij ik af en toe op de rem trapte toen ik zag dat het zwaar was voor de geïnterviewde.
Uiteindelijk werd er niets van al dat materiaal gebruikt. Helemaal niets. Weg uren, dagen voorbereiding. “We gaan het niet gebruiken. Het lijkt te veel op een ander onderdeel dat verteld werd door een instantie met meer naam, in dit geval het RIVM.”
Het verhaal verteld door mijn collega met alle kennis van rubbergranulaat was waterdicht, zonder gaten en dat leverde blijkbaar geen spannende televisie op. Daar was ik maar wat trots op, want we hadden laten zien dat we een professionele meewerkende organisatie waren met veel kennis van zaken.
Ik kan er nog veel meer over vertellen en schrijven. Wil je weten wat ik voor jou kan betekenen als het gaat om persvoorlichting, mediastrategie en meer? Neem dan gerust contact met mij op.